Rady dla maturzystów - materiały Centralnej Komisji Egzaminacyjnej

Wybierz Przedmiot:

• Rady Język Polski
• Rady Język Obcy
• Rady Matematyka
• Rady Geografia
• Rady Historia

Informacja dla maturzystów przystępujących do pisemnego egzaminu z języka polskiego.
W związku ze zbliżającą się maturą pragniemy przypomnieć niektóre zasady oceniania wypracowania z języka
polskiego:

1. Podczas pracy nad tekstami zamieszczonymi w arkuszu egzaminacyjnym, zdający ma prawo zaznaczać,podkreślać..., czyli sporządzać notatki wprost na tekście. Nie są one oceniane.
2. Wypracowanie maturalne nie może być krótsze niż dwie strony, tj. około 250 słów. Górna granica liczby słów nie jest określona; zdający może napisać wypracowanie tak długie, na jakie mu czas egzaminu pozwoli.
3. Jeżeli tekst wypracowania nie zmieści się w wyznaczonym na nie miejscu, można kontynuować pisanie w brudnopisie, ale koniecznie należy przekreślić słowo „brudnopis” i napisać „ciąg dalszy czystopisu”.
4. W wypracowaniu krótszym niż 250 słów oceniane jest tylko rozwinięcie tematu; nie ocenia się języka, stylu, kompozycji i zapisu.
5. Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
6. Wypracowanie musi być na temat i w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Wypracowanie bez związku z tekstem zamieszczonym w arkuszu wskazuje, ze maturzysta nie zna utworu, o którym pisze. W ubiegłym roku w wypracowaniu maturalnym na temat dotyczący Chłopów Reymonta uczeń pisał: „dyskutowano o testamencie Boryny; Hanka miała pretensje, że zapisali jej tylko sześć morgów; Antek był zły, bo cały majątek został przepisany młodym – Jagnie i Borynie”. Wypracowanie to było niezgodne z  dołączonym do tematu fragmentem powieści, której treść jest inna. W tym przypadku maturzysta otrzymał 0 punktów za całość wypracowania, a to znaczy, że nie zdał matury z języka polskiego.
7. Przypominamy, że należy uważnie czytać temat i polecenia w nim występujące. Punkty przyznawane są za analizę i interpretację, nie za streszczenie podanego tekstu.
8. W ocenie zapisu wypracowania napisanego przez maturzystę ze stwierdzoną dysleksją stosowane są specjalne kryteria, zredagowane przy współpracy z psychologami.
9. Pisemny egzamin maturalny z języka polskiego sprawdza m.in. tworzenie tekstu własnego. Praca odtworzona z podręcznika lub innych źródeł nie jest tekstem własnym maturzysty i dlatego nie przyznaje się za nią punktów.

Informacja dla maturzystów przystępujących do pisemnego egzaminu maturalnego z matematyki.
W związku ze zbliżającym się egzaminem maturalnym z matematyki pragniemy przypomnieć niektóre zasady rozwiązywania zadań i oceniania arkuszy egzaminacyjnych:

1. Przypominamy, że należy uważnie czytać zadanie i polecenia w nim występujące.
2. Zdający powinien w sposób czytelny i logiczny przedstawić tok rozumowania. Wszystkie istotne etapy rozwiązania powinny być zapisane.
3. Zdający zamiast napisać, np. może użyć zapisu:  lub albo opisać zbiór słownie pod warunkiem, że będzie on zapisany w sposób poprawny i czytelny dla egzaminatorów.
4. W rozwiązaniu zdający może umieszczać rysunki, które ułatwią analizę zadania. Egzaminatorzy nie będą ich oceniać. Poprawność wykonania rysunku będzie oceniana tylko wtedy, gdy w treści zadania było wyraźne polecenie, że należy go sporządzić.
5. Szkic wykresu funkcji jest oceniany wtedy, gdy w zadaniu jest wyraźne polecenie, aby go wykonać. Krzywa będąca wykresem funkcji musi przechodzić przez punkty charakterystyczne dla niej.
6. Wszystkie rozwiązania, łącznie z rysunkami będącymi ich integralną częścią muszą być narysowane czarnym długopisem lub atramentem.
7. W rozwiązaniu należy zapisać potrzebne założenia, a odpowiedź musi je uwzględniać.
8. Przed sformułowaniem odpowiedzi należy ponownie przeczytać treść zadania, aby odpowiadać najbardziej precyzyjnie na postawione pytanie.
9. Zdający powinien pamiętać o sprawdzeniu, czy podana odpowiedź spełnia warunki zadania, np. jeśli z dwóch rozwiązań równania kwadratowego  warunki zadania spełnia tylko liczba dodatnia, to trzeba wyraźnie zaznaczyć w odpowiedzi, że rozwiązaniem jest liczba . 
10. Jeśli rozwiązanie nie zmieści się na przeznaczonym na nie miejscu, można je kontynuować w brudnopisie, ale koniecznie trzeba przekreślić słowo „brudnopis” i napisać „ciąg dalszy czystopisu”, podać numer zadania, a w rozwiązaniu zadania zaznaczyć, że będzie ono kontynuowane w brudnopisie.
11. Każda poprawna i skuteczna metoda rozwiązania, która zostanie zapisana przez zdającego będzie pozytywnie oceniona przez egzaminatorów.

Informacja dla maturzystów przystępujących do egzaminu pisemnego z języka obcego nowożytnego.
W związku ze zbliżającym się egzaminem maturalnym przypominamy, że podobnie jak w ubiegłym roku, będą wprowadzone równoległe wersje arkuszy z języków obcych.

Jednocześnie informujemy, że przy tematach wypowiedzi pisemnych na poziomie rozszerzonym pojawi się następująca adnotacja:
„Uwaga: jeśli praca zawierać będzie więcej niż 300 słów, otrzymasz za jej kompozycję 0 punktów”.

Zasada ta wynika z aneksu do Informatora maturalnego opublikowanego we wrześniu 2006 roku i oznacza, że podany w poleceniu limit słów będzie konsekwentnie wymagany, co przyczyni się do wyrównania szans wszystkich zdających. Jeżeli zdający przekroczy limit słów o ponad 20% straci 4 punkty za kompozycję.

W pracy zdającego liczone są wszystkie wyrazy oddzielone spacją (jako jeden wyraz traktowane są formy skrócone, np. w języku angielskim - isn’t, w języku niemieckim - gibt’s, w języku francuskim – c’est). Wyjątek stanowią czasowniki rozdzielnie złożone w języku niemieckim, które liczone są zawsze jako jedno słowo.

O sukcesie na egzaminie decydują umiejętności językowe, jednak równie ważna jest znajomość obowiązujących kryteriów oceniania. Pozwala to napisać pracę w taki sposób, aby uzyskać optymalny wynik nie tracąc cennych
punktów. Przede wszystkim należy pamiętać, aby praca była zgodna z tematem, ponieważ jest to kryterium nadrzędne, które warunkuje jej sprawdzanie.

Zachęcamy do dokładnego zapoznania się z kryteriami oceniania zamieszczonymi w aneksie do Informatora maturalnego a poniżej przypominamy kilka istotnych zasad. Mamy nadzieję, że pomoże to każdemu maturzyście uzyskać jak najlepszy wynik.

POZIOM PODSTAWOWY

1. W krótkiej formie użytkowej nie przyznaje się punktu za poprawność, jeśli zdający uzyskał mniej niż 3 punkty za treść, czyli przekazał mniej niż 3 wymagane informacje.
2. W dłuższej formie użytkowej nie przyznaje się punktów za poprawność językową oraz bogactwo językowe, jeżeli praca liczy mniej niż 60 słów (50% wymaganego limitu) lub jeżeli zdający uzyskał mniej niż 2 punkty za treść, czyli przekazał mniej niż połowę wymaganych informacji.
3. W dłuższej formie użytkowej nie przyznaje się punktów za formę, jeżeli list zawiera mniej niż 3 z 5 obligatoryjnych elementów (zwrot grzecznościowy rozpoczynający list, wstęp, rozwinięcie, zakończenie oraz zwrot grzecznościowy kończący list).

POZIOM ROZSZERZONY

1. Jeśli praca liczy mniej niż 100 słów, zdający otrzymuje 0 punktów w kryterium poprawności językowej i kryterium bogactwa językowego.
2. W przypadku prac liczących powyżej 300 słów zdający otrzymuje 0 punktów za kompozycję pracy (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów).
3. Fragmenty podane w języku obcym w poleceniu (np. początek lub zakończenie opowiadania) nie są wliczane do ogólnej liczby słów w pracy zdającego.
4. W kryterium poprawności językowej, podobnie jak na poziomie podstawowym, obliczany jest procent błędów w pracy zdającego:
   4 pkt. - błędy stanowiące od 0 do 5% liczby wszystkich wyrazów,
   3 pkt. - błędy stanowiące powyżej 5%, nie więcej jednak niż 10% liczby wszystkich wyrazów,
   2 pkt.- błędy stanowiące powyżej 10%, nie więcej jednak niż 15% liczby wszystkich wyrazów,
   1 pkt.- błędy stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 20% liczby wszystkich wyrazów,
   0 pkt.- błędy stanowiące powyżej 20% wszystkich wyrazów.
   *błędy ortograficzne i interpunkcyjne są liczone jako 0,5 błędu językowego

UWAGI OGÓLNE DOTYCZĄCE WYPOWIEDZI PISEMNYCH NA POZIOMIE PODSTAWOWYM I ROZSZERZONYM

1. Praca nieczytelna lub całkowicie niezgodna z poleceniem lub niekomunikatywna dla odbiorcy (np. napisana fonetycznie) nie podlega ocenie.
2. Praca odtworzona z podręcznika lub innego źródła nie jest uznawana za wypowiedź sformułowaną przez zdającego i nie podlega ocenie.
3. Fragmenty na zupełnie inny temat wyuczone na pamięć lub przepisane przez zdającego z innych źródeł oraz fragmenty pracy całkowicie niezgodne z treścią zadania, nienawiązujące do polecenia, a jednocześnie zaburzające spójność i logikę tekstu są zakreślane i nie są brane pod uwagę przy liczeniu słów i ocenie poprawności językowej oraz bogactwa językowego.
4. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysgrafię i dysortografię zdającego (błędy ortograficzne nie są brane pod uwagę przy ocenie poprawności językowej).

Informacja dla maturzystów przystępujących do egzaminu z geografii.

W związku ze zbliżającym się egzaminem maturalnym z geografii przypominamy zdającym, że rozwiązując zadania należy:

1. czytać uważnie treść polecenia. Zwracać szczególną uwagę na tzw. czasowniki operacyjne użyte w poleceniach. Wskazują one, jakiego rodzaju i jak obszerna powinna być prawidłowo udzielona odpowiedź. Na
   przykład polecenie zaczynające się od sformułowania „wyjaśnij” wymaga szerszego zakresu odpowiedzi niż zaczynające się od słów „podaj” czy „określ”.
2. bardzo uważnie analizować wszystkie elementy dołączone do zadań (mapy, wykresy, tabele, rysunki). Szczególną uwagę należy zwrócić na barwną mapę topograficzną, skalę, w której jest wykonana oraz legendę
   mapy. Barwną mapę można oderwać wzdłuż perforacji od arkusza egzaminacyjnego.
3. odpowiadać zgodnie z poleceniem, stosując właściwą terminologię geograficzną. Należy udzielać zwięzłych, ale wyczerpujących odpowiedzi, unikać skrótów myślowych oraz zbyt ogólnych odpowiedzi.
4. podawać tyle np. cech czy argumentów, ile jest wymagane w poleceniu. Jeśli zdający poda ich więcej, egzaminator ocenia tylko tyle (liczonych od pierwszej), o ilu mówi polecenie.
5. w zadaniach wymagających wykonania obliczeń należy je zapisać w miejscu na to przeznaczonym.
6. dbać o poprawność językową, pisać czytelnie, gdyż egzaminator nie może przyznać punktów za odpowiedź, której nie jest w stanie przeczytać.
7. stosować prawidłowo terminologię geograficzną. Przygotowując się do egzaminu należy pracować z atlasem, dzięki temu zapamiętuje się rozmieszczenie ważniejszych obiektów na mapach Polski, poszczególnych
   kontynentów i świata.

Przypominamy, że zdający może posiadać na egzaminie (oprócz czarnego długopisu) lupę, która ułatwia pracę z barwną mapą topograficzną, prosty kalkulator, linijkę, gumkę i ołówek.

Informacja dla maturzystów przystępujących do egzaminu pisemnego z historii i z historii muzyki.

W związku ze zbliżającymi się egzaminem maturalnym z historii i z historii muzyki przypominamy zdającym:

1. Należy dokładnie (może nawet dwukrotnie) odczytać polecenia i treść wszystkich zadań – stanowi to niezbędny, a często ignorowany, warunek dobrego ich wykonania.
2. Z uwagi na wykorzystanie w zadaniach egzaminacyjnych fragmentów tekstów źródłowych i innych różnorodnych materiałów źródłowych (np. mapa, plakat, rycina, diagram) warto bardzo uważnie analizować wszystkie elementy tak zwanego wyposażenia zadań; należy wykorzystać sztukę czytania ich ze zrozumieniem.Oznacza to, że trzeba w takich zadaniach zwracać uwagę na wszystkie elementy źródła, a więc, np. na legendę
   na mapie, tytuł mapy lub zestawienia statystycznego, podpis albo napis na rysunku satyrycznym, informację, kto jest autorem zamieszczonej wypowiedzi i/lub, kiedy tekst czy plakat powstał i/lub został opublikowany.
3. Podczas pracy z materiałami źródłowymi można podkreślać fragmenty tekstu, zaznaczać pewne elementy materiałów źródłowych lub sporządzać notatki. Nie są one oceniane.
4. Radzimy docenić możliwość wykorzystania brudnopisu; niektóre zadania wymagają sporządzenia krótkiego planu wypowiedzi, dokonania selekcji informacji lub uporządkowania materiału. Notatki w brudnopisie nie są
   oceniane.
5. W zadaniach krótkiej odpowiedzi należy odpowiadać zgodnie i ściśle z poleceniem. Zwracamy uwagę, że za podanie w odpowiedzi informacji (również dodatkowych, które nie wynikają z polecenia w zadaniu), świadczących o braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczających logice udzielonej prawidłowej odpowiedzi nie przyznaje się punktów.
6. W zadaniach krótkiej odpowiedzi, za które można przyznać tylko jeden punkt, przyznaje się punkt wyłącznie za odpowiedź w pełni poprawną; jeśli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niż wynika z polecenia
   w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), o ilu mówi polecenie. Zadanie rozszerzonej odpowiedzi (wypracowanie) musi być na temat; konieczna jest umiejętność selekcji materiału pod kątem postawionego w temacie zagadnienia/problemu. Należy zrezygnować z nawyku pisania tego, „co się wie” i „obok tematu”. Zwracamy uwagę, że za wypracowanie nie na temat nie przyznaje się punktów.
7. Jeżeli tekst wypracowania nie zmieści się w wyznaczonym na nie miejscu można kontynuować pisanie w brudnopisie, należy wówczas przekreślić słowo „brudnopis” i napisać „ciąg dalszy czystopisu”.
8. Przy przyznawaniu punktów w zadaniu rozszerzonej odpowiedzi uwzględniana jest poprawność kompozycyjna, językowa, stylistyczna i estetyka pracy.
9. W arkuszu dla poziomu rozszerzonego na wykonanie wszystkich zadań przeznaczono 180 minut. Arkusz jest trzyczęściowy. Maturzysta sam planuje i organizuje swoją pracę nad arkuszem, decyduje o kolejności wykonywania zadań, steruje czasem i podejmuje różnorodne decyzje, np. od której części najlepiej zacząć swój egzamin, ile czasu przeznaczyć na napisanie wypracowania, czy ponownie przeczytać i sprawdzić wszystkie
   odpowiedzi przed oddaniem wypełnionego arkusza zespołowi nadzorującemu egzamin.